Vriendschap, gemeenschap en muziek: dit drijft SPAAK, het Brusselse collectief van ex-EU-stagiairs

Brussel, als Europese hoofdstad, zit vol met expats. Ambitieuze mensen die hun land (tijdelijk) verlaten om voor Europese instellingen te komen werken. Zo ook Sophia, Jon, Voja, Leo, Rodolphe, Antonio, Andrea en Camille, acht ex-stagiairs van de Europese Commissie. Zij gebruikten hun passie voor elektronische muziek om een nieuw gevoel van gemeenschap te creëren in hun nieuwe stad: eerst als groepschat binnen stagiairs, om snel uit de voegen de barsten en te eindigen als heus kunst- en muziekcollectief. We trokken naar het Fernand Cocqplein en deden een terrasje met Sophia en Jon, twee van de co-founders van het SPAAK-collectief om te praten over hun concept en de uitdagingen die gepaard gaan met een groeiend collectief.

Is er een reden waarom jullie deze locatie hebt gekozen voor het interview?

Er plakt een SPAAK-sticker op de bushalte (lacht). Nee, we hebben deze plaats gekozen omdat het gewoon een leuke buurt is.

Als jullie feesten organiseren, is dat dan ook hier in de buurt?

Dat hangt ervan af, het is overal in Brussel. We hebben vijf evenementen gedaan in Café Central, we hebben een evenement gedaan in The Maze, één in Brewdog Brussels en één in Le Seventy Five. We staan open voor alle locaties in Brussel - en daarbuiten. We gaan ook proberen iets te organiseren in misschien Gent, misschien Antwerpen, misschien Leuven, misschien ook internationaal.

Oké, cool, dus jullie hoeven niet in Brussel te blijven?

We zijn in Brussel gevestigd en iedereen in het collectief woont hier, dus we neigen onvermijdelijk naar Brussel. We zitten hier echter niet vast, het is gewoon makkelijk omdat we de plekken kennen. We hebben in januari gesproken over de mogelijkheid om iets buiten Brussel te organiseren. Ons publiek is ook voornamelijk in Brussel gevestigd, maar ons idee zou zijn om buiten de hoofdstad te gaan en een nieuw publiek aan te trekken.

Hebben jullie het gevoel dat jullie al een trouw publiek hebben?

Ja, zeker weten. We zijn begonnen als stagiairs bij de Europese Commissie. Elke afdeling van de commissie heeft ongeveer 800 stagiairs, waarvan er ongeveer 250 geïnteresseerd waren in techno. Zo is de hele groep begonnen, gewoon als vrienden. We gingen uit in het weekend, het was een heel hechte groep mensen en uiteindelijk wilden we een laatste soort disseminatie-evenement organiseren omdat de stage ten einde liep. Dat was het eerste evenement dat ik organiseerde: het vinden van een geschikte locatie, het huren van apparatuur, luidsprekers, dj's. Het was zo leuk dat we zoiets hadden van: laten we dit blijven doen. De meeste mensen - niet allemaal - bleven hier na de stage en toen trokken we natuurlijk andere mensen aan, nieuwe vrienden. Dus ja, ik zou zeggen dat het een heel vast publiek is.

Bij elk evenement zie je steeds dezelfde groep mensen terugkomen, wat geweldig is. Mensen nodigen andere vrienden uit en die vrienden worden dan loyaal, zo blijft het groeien. Wat ons opvalt is dat er elke keer meer mensen aanwezig zijn. We voelen het project groeien en het heeft zijn limiet nog niet bereikt, wat super fijn is. Als we met mensen over SPAAK praten horen we steeds zaken als 'Ja, ik heb over jullie gehoord. Ik weet niet waar, of waarom, of hoe, maar ik heb over jullie gehoord'. Wat echt cool is, want dat betekent dat die trouwe menigte op andere plaatsen over ons praat, en dan horen die mensen over ons en vergeten ze het, maar de naam blijft in hun gedachten. Het is best cool als iemand je vraagt 'Hé, wanneer is het volgende Spaak-evenement?' en ze horen de datum en ze zijn boos dat ze er niet bij kunnen zijn. In die gesprekken kun je voelen dat we een trouw publiek hebben.

Heb je het gevoel dat je Café Central aan het ontgroeien bent?

Het laatste evenement dat we deden was Café Central, we hadden er al een tijdje geen gedaan en toen we aankondigden dat we teruggingen naar Café Central waren een aantal van onze trouwe fans blij om dat te horen. Omdat daar één van de eerste feestjes plaatsvond die we deden zal er altijd een emotionele band zijn tussen ons en die plek. Het is de eerste venue die ons het volle vertrouwen gaf. 'Oké jongens, organiseer een feest, we steunen jullie, doe je ding maar'. Want ook al hebben we Le Seventy-Five en dat soort plekken gedaan, ik zou Cafe Central zien als de eerste keer dat we het gevoel hadden dat ze ons volledig vertrouwden. Dus het is een plek die echt goed voor ons is, het betekent echt veel voor ons en we zijn dankbaar dat we de kans krijgen om er elke keer opnieuw onze evenementen te organiseren. Ik zou zeggen dat het bijvoorbeeld tijdens Pride geweldig was, omdat er zoveel dingen tegelijk gebeurden in het centrum van de stad dat het publiek veel meer verspreid was. De zaal was de hele nacht vol, maar nooit supervol, terwijl dat anders wel vaak het geval is. Je bent in het centrum en in Saint-Gery, mensen horen muziek van buiten en je hebt opeens 250 mensen binnen.

Iets wat we hebben gemerkt is dat wanneer we nieuwe locaties benaderen, het een goede referentie is dat we evenementen hebben gedaan in Cafe Central, het zorgt er meteen voor dat ze ons vertrouwen. Blijkbaar zijn ze daar erg kieskeurig met hun artiesten. Ik denk dat we daar evenementen zullen blijven houden. Het is een coole plek, iedereen vindt het leuk.

Ik was daar tijdens pride! Ik vond het echt een leuk feestje omdat het zo klein en intiem was.

Het geluidssysteem is de afgelopen jaren erg verbeterd, ze gaan duidelijk vooruit. De compacte dansvloer creëert inderdaad een intiemere, besloten ruimte. We denken dat dat ook positief is aangezien we kleinere, beginnende DJ's uitnodigen - we hebben ongeveer vijf vaste DJ's, maar we nodigen ook graag anderen uit. Het feit dat de zaal kleiner is dan bijvoorbeeld BUDA of C12 maakt het minder intimiderend voor een nieuwe, beginnende DJ die voor ons wil draaien. Dat geldt ook voor mij, want toen ik de laatste keer draaide was het mijn eerste publieke set en ik was blij dat het op een plek was die ik kende en die niet zo groot was, daardoor was ik niet nerveuzer dan ik al was.

Hoe zijn jullie op de naam gekomen?

Voorheen heetten we DG Techno: DG staat voor Directorate General, dat is iets van de Commissie, het zijn net de ministers van de EU. Het was een groepschat die ontstond onder de stagiairs die van techno hielden, zoals DG Hiking, DG Cinema en wij, DG Techno. We waren zo actief dat we elk weekend uitgingen. DG Techno is bij ons blijven hangen en eind vorig jaar begonnen we erover na te denken om de naam te veranderen, omdat we merkten dat we groeiden in de scene, we wilden samenwerkingen aangaan, we wilden uitbreiden, dus we dachten: laten we het woord 'techno' er niet meer in hebben.

We denken dat er rond vorig jaar een punt was waarop we veranderden van een groep vrienden in een collectief dat technofeesten organiseert, een groter project met een grotere visie. Ik denk dat het tijdens de kerstvakantie was dat de acht leden van het collectief zeiden: laten we eens nadenken over mogelijke namen. In januari namen we de voorstellen door en SPAAK was er één van. Paul-Henri Spaak is een Belg, één van de grondleggers van de EU. Het behield dat kleine achtergrondverhaal van de EU, van stagiairs zijn, maar dan iets subtieler. Iedereen was het erover eens dat het goed klonk, het was makkelijk uit te spreken, het was leuk om een logo mee te maken.

Voor ons was het heel belangrijk om dit EU-element te behouden, vanwege hoe we begonnen zijn. Niet alleen over hoe we stagiairs waren in de Commissie, maar ook over hoe we DG Techno draaiende wisten te houden ondanks de derde lockdown. Onze stage was rond november, toen alles dichtging. Er was geen Fuse, geen C12, niets. Maar we waren erg gemotiveerde techno-mensen, dus ik checkte elke vrijdag tijdens mijn werkuren Facebook, alle evenementen die dat weekend plaatsvonden en stuurde ze door naar mijn vrienden. Het waren de meest niche, kleine evenementen. Zo kwamen we voor het eerst in de Vortex club, die nu gesloten is. We drongen ons door de pandemie heen en zochten gewoon naar techno.

Is er een reden waarom je techno uit de naam hebt geschrapt? Is het omdat jullie verder wilden kijken dan techno?

Ik zou niet zeggen dat we alleen techno doen, maar gewoon dansmuziek in de bredere zin van het woord. We dachten gewoon dat als we dit serieuzer wilden nemen, we de techno in de naam achter ons moesten laten en iets moesten vinden dat authentieker en van ons was.

Uiteindelijk blijven we onszelf wel definiëren als een technocollectief. Onze residents hebben zeer uiteenlopende, maar specifieke stijlen, maar ze zijn ook zeer flexibel. We willen nog steeds rond het technoconcept blijven hangen, maar andere stijlen zoals house en breakbeat zijn ook welkom. De residents en de mensen die we uitnodigen hebben allemaal creatieve vrijheid, we willen iedereen de mogelijkheid geven om dingen te ontdekken.

Wat onderscheidt jullie van andere feesten, andere technocollectieven in Brussel? Hebben jullie een specifieke visie?

Het eerste heeft te maken met onze achtergrond. We zijn met 8 mensen, maar we komen allemaal uit verschillende landen en steden. De meesten van ons hebben zelfs een dubbele nationaliteit. Het zijn veel mensen met verschillende achtergronden en veel verschillende muzikale interesses. Niet alleen interesse in muziek, maar ook in de rol die het nachtleven speelt als je nieuw bent in een stad. Een groot deel van ons publiek bestaat uit expats en mensen die hier de afgelopen 2 tot 5 jaar zijn komen wonen. Het creëren van een gemeenschap daaromheen is altijd één van onze sterke punten geweest. We hebben ook een niche gevonden waarin we niet alleen feesten willen organiseren, maar ook ruimtes en gemeenschappen willen creëren voor mensen. Daarom houden we ook van locaties met plekken om te chillen en te praten, en daarom organiseren we ook kunstuitwisselingen overdag in plaats van alleen feestjes 's avonds, zodat er een meer open ruimte ontstaat waar mensen kunnen kletsen. Er zijn andere kunstenaars, mensen die schilderen, tatoeëren, er zijn allemaal verschillende kunstdisciplines die samenkomen. Ik zou zeggen dat het niet alleen het willen creëren van een feest is, maar de bereidheid om die ruimtes te creëren die mensen met elkaar verbinden. Ik denk dat iedereen in het collectief gelooft dat technomuziek, dansmuziek en dansen echt krachtig kunnen zijn in het creëren van verbindingen. Het gaat meer om het creëren van een gemeenschap dan om het creëren van een feest waar iedereen dronken wordt en erna weer naar huis gaat.

We hebben nog geen andere collectieven gezien die dit soort kunstuitwisselingen doen. Voorlopig zijn deze alleen op uitnodiging, maar we willen ze blijven doen en uitbreiden. Zoals ik al zei, het gaat erom mensen de ruimte te geven voor creativiteit, zelfexpressie, het gevoel dat je gewoon kunt zijn wie je bent. Zowel 's avonds tijdens onze feestjes als overdag tijdens onze kunstuitwisselingen. We hebben een vintageverkoop gehad, een tentoonstelling, open decks. De grootste feedback die we kregen was hoe geweldig het was dat mensen echt met elkaar in contact konden komen. Het is vervelend als je op een luid feestje bent en iemand probeert in je oor te schreeuwen (lacht).

Sophia: Een ander punt is de band die techno creëert. We begonnen als een groep vrienden en langzaam creëerden we deze gemeenschappelijke visie, maar dit gebeurde allemaal omdat we ons zo verbonden voelden met elkaar, door de muziek. Als je naar een evenement gaat en je voelt hoe geweldig het is, je bent aan het dansen, gewoon aan het viben met iedereen, dan kan dat zo verbindend voelen. Dat was het idee dat ik voor anderen wilde creëren. Ik weet hoe goed het voelt om op zo'n plek te zijn, om je geaccepteerd te voelen om wie je bent. Je bent vrij om te zijn wie je wilt zijn. Dit voor mensen kunnen creëren is voor mij het meest bevredigende aan het organiseren van evenementen.

Jon: In een tijd waarin techno wordt gecorrumpeerd door economische belangen, omdat je van die grote festivals hebt waar je 8 euro moet betalen voor een flesje water en dat soort dingen, is het creëren van een ruimte waar mensen met verschillende achtergronden, verschillende nationaliteiten en die verschillende talen spreken samenkomen en gemeenschappelijke belangen delen, wat ons drijft, wat ons anders maakt dan veel andere feesten die alleen maar de koe willen melken, zoveel mogelijk geld willen verdienen en dan door willen gaan naar het volgende feest.

Het publiek is superbelangrijk voor ons. We luisteren altijd naar feedback. We hadden bijvoorbeeld de kans om meer evenementen te organiseren op bepaalde locaties, maar omdat we feedback hoorden als 'het is daar te duur' besloten we om daar weg te gaan. Voor ons gaat het niet om de winst, maar om het geven van een ervaring aan het publiek. Dat kunnen we ons veroorloven. We kunnen het ons veroorloven om aan het publiek te denken en dat is iets wat we zeker zullen blijven doen, ongeacht wat er met het project gebeurt.

Heb je eerder problemen gehad met het vinden van een balans tussen genoeg geld verdienen om je evenementen te kunnen organiseren en niet het gevoel hebben dat je het voor het geld doet?

We zijn tot nu toe nog niet in een situatie geweest waarin we geld hebben moeten uitgeven buiten ons budget. We hebben pas sinds kort een budget, daarvoor hadden we gewoon regelingen waardoor we dingen konden organiseren met het kleine beetje geld dat we hadden. Misschien moeten we er later over nadenken om bijvoorbeeld geld uit onze eigen zak te halen als we een grote zaal willen boeken. Dat is iets wat ik wel wil doen, want voor mij is dat een goede investering.

Tot nu toe was het vrij kortetermijndenken: we hebben een feest georganiseerd, we hebben een beetje geld verdiend, laten we dit geld nu gebruiken om het volgende feest te organiseren. Het voedde zichzelf. Nul winst, alles herinvesteren in het volgende feest, maar we hebben nooit moeite gehad om een balans te vinden. Het is een makkelijke balans omdat iedereen het er in het begin over eens was dat we er geen geld aan wilden verdienen. We zullen zien waar het heen gaat en als het blijft groeien zullen er andere vragen opduiken, maar voorlopig is iedereen tevreden met het feit dat alles terug in het collectief wordt geïnvesteerd. Iedereen doet het voor de liefde voor techno.

Zijn er bepaalde artiesten die je ooit zou willen boeken? Hoeft niet realistisch te zijn, the sky is the limit. Gewoon bepaalde artiesten die voor jou echt bij het concept passen.

Ja, absoluut, we zijn eigenlijk van plan om binnenkort iets te doen met bepaalde grote artiesten. We zouden graag een aantal mensen die we bewonderen uitnodigen om met op onze evenementen te spelen. We zouden nooit bijvoorbeeld Amelie Lens boeken, maar we zouden graag artiesten boeken die behoorlijk bekend zijn, zonder dat ze tot de mainstream behoren. Het zou leuk zijn om een aantal artiesten waar we echt van houden te kunnen boeken en hun te delen met de mensen die misschien wel van onze feestjes genieten en van techno houden, maar thuis niet actief naar dat soort muziek luisteren, om ze een beetje te laten proeven van iets nieuws. We zijn nu aan het onderhandelen over eentje, maar ik denk dat er in de toekomst - vooral als die ene goed gaat - ruimte zal zijn voor leden van het collectief om artiesten voor te stellen die ze graag voor ons zouden willen zien spelen.

Dit is zeker een focus voor de lange termijn, maar het streven om zichtbaarheid en ruimte te geven aan kleinere artiesten is wat we op dit moment meer doen en wat ons budget voorlopig toelaat. We hebben grotere plannen voor volgend jaar, die we nu aan het concretiseren zijn. Maar zoals we in het begin al zeiden focussen we vooral op het uitnodigen van kleinere dj's.

Het is echt cool omdat we veel mixen krijgen van DJ's die nooit geboekt worden en die geweldig materiaal opsturen. Sommige mensen zijn echt getalenteerd, maar worden niet geboekt. Het is moeilijk om in deze business te beginnen. De eerste boeking is altijd het moeilijkst, dus het is superbelangrijk voor ons om een platform te hebben om deze mensen een ruimte te geven om te draaien, ze te betalen om te draaien en ze de middelen te geven om naambekendheid te krijgen.

Ik denk dat dat een visie is die zowel SPAAK als What Happens delen. Wat is je dierbaarste herinnering aan SPAAK tot nu toe?

Sophia: Dat zou waarschijnlijk elk evenement zijn dat we tot nu toe hebben gedaan, elk evenement creëert een dierbare herinnering op zich. Elke ochtend na het evenement, als ik wakker word, begin ik te glimlachen en denk ik 'Wow, dit was geweldig'. Ik heb het gevoel dat het met elk volgend evenement op de één of andere manier beter en beter wordt, omdat we meer dingen leren en ook gewoon beter worden. Het is leren door te doen. Voor mij was mijn mooiste herinnering toen ik geboekt werd door SPAAK, toen ik mezelf boekte eigenlijk (lacht). Ik waardeer het echt dat ik deze kans heb gekregen en dat mijn team me vertrouwde om dat te doen, want toen ik dit eerder voorstelde, zei iedereen tegen me dat ik er nog niet klaar voor was en ze hadden waarschijnlijk gelijk. Ik denk dat we een heel goede band hebben om elkaar te vertrouwen met veel dingen die we doen.

Jon: Voor mij was het denk ik Café Central in oktober vorig jaar, omdat we toen voor het eerst op het podium stonden en iedereen zagen genieten en ik dacht 'Jongens, we zijn iets op het spoor'. Daarna was het zeker een koerswijziging voor ons. Voor het evenement bestond de organisatie voornamelijk uit Sophia en daarna begon het team te groeien en kwamen we regelmatig bij elkaar.

Wat zijn jullie plannen voor de komende maanden?

Voor na onze pauze in augustus zijn we in gesprek met een paar locaties in Brussel. We willen ook doorgaan met de kunstuitwisselingen. De volgende is in november, dan houden we een groot evenement met een kunstuitwisseling overdag, gevolgd door een technoavond. Daarnaast krijgen we mogelijks ook de kans om elke maand iets te organiseren op een specifieke locatie.

Op dit moment kunnen we kieskeurig zijn met de locaties. Toen we begonnen waren er niet veel locaties die ja tegen ons wouden zeggen, maar nu hebben we een keuze, we zijn echt gewild. Er is ook een NGO die contact met ons heeft opgenomen en hopelijk, als het lukt, willen ze samenwerken aan een inzamelingsactie voor vluchtelingen. We zeggen voortdurend dat techno politiek is, een manier is om mensen te verenigen, dus dit zou voor ons een geweldige manier zijn om dat niet alleen te zeggen, maar er ook naar te handelen. Duimen maar.

Spannend! Welk advies zou je, met jullie ervaring, geven aan mensen die hun eigen collectief willen beginnen?

Sophia: Ga er gewoon voor! Voor mij, toen ik daarmee begon en zag dat het werkte, dat we iets op het spoor waren, klonk het misschien een beetje afgezaagd, maar ik dacht 'dit is mijn passie'. Professioneel doe ik dingen die zo anders zijn, dat ik dit wat me creatief drijft zeker moet blijven doen. Aan iedereen die voor zoiets creatief wil gaan: organiseer één evenement, begin met DJ-en, ga er gewoon voor want misschien ben je er geweldig in.

Jon: Ik zou zeggen: zoek mensen met een gedeelde interesse, een gedeelde liefde en een gedeelde visie en als je dat eenmaal hebt zullen er dingen gebeuren. Een van de redenen waarom ik hier echt in geïnteresseerd ben geraakt is omdat ik, toen ik in Madrid woonde, sinds mijn 16e lid was van een technocollectief. Het was mijn gemeenschap, een nog hechtere gemeenschap dan hier omdat het in mijn wijk was. We huurden een ruimte en elke dag gingen we daarheen om te chillen. Het is door dat gemeenschappelijke doel en die gemeenschappelijke visie dat die dingen lukken. Als mensen een collectief willen beginnen alleen om geboekt te worden en rijk en beroemd te worden, dan zal het niet werken.

Als je die mensen eenmaal hebt gevonden, wees dan niet bang om afgewezen te worden. Mensen worden voortdurend afgewezen. Je neemt contact op met zalen, promotors, ze antwoorden niet of zeggen nee. Maar als je hard blijft werken zal het uiteindelijk wel gebeuren. Vertrouw op jezelf en je vaardigheden en zoek de juiste mensen. Het is heel gemakkelijk om overhaast een team samen te stellen en een jaar later ergert iedereen zich aan elkaar. Eén van de dingen die heel goed werkt bij SPAAK is dat we met acht mensen zijn die elkaar heel goed vertrouwen en begrijpen. Als iemand ergens van overtuigd is, hebben we allemaal de neiging om hun te vertrouwen. Jij hebt een visie, wij zullen je volgen. Ik denk echt dat dat ons heeft geholpen, vooral op momenten dat we het ergens niet over eens waren. We zijn met z'n achten, dus we zijn het heel vaak oneens over dingen. Moeten we dit doen, moeten we deze locatie accepteren?

In wezen komt het ook neer op 'waarom'. Als je een 'waarom' hebt en iedereen is het daarover eens, dan gaat het lukken. Je kunt dit niet gaan doen omdat je er geld mee wilt verdienen. Nu ja, natuurlijk kan dat wel, maar wat is je drive? Je moet een drive hebben. Die van ons is zo diep geworteld dat het allemaal heel natuurlijk aanvoelt. Zelfs als we het niet eens zijn over dingen als 'wat wordt onze volgende naam', 'hoe gaan we rebranden', weten we dat we uiteindelijk wel hetzelfde willen.

Iets heel cools dat we aan het begin van het jaar deden, was bijna een therapiesessie. Iedereen deelde zijn individuele doel voor het jaar binnen het collectief. Niet wat ze wilden dat het collectief zou zijn, maar wat ze zelf wilden. Op die manier konden we al deze individuele ideeën samenbrengen in een strategie.

Ook hebben we heel duidelijke rollen en verantwoordelijkheden. Als er meningsverschillen zijn over een bepaald onderwerp, heeft de verantwoordelijke het laatste woord. Dat werkt heel goed.

Bedankt voor jullie tijd!