Op 9 september viert de wereld van elektronische muziek 909 Day; een ode aan de iconische Roland TR-909 drumcomputer. Wat begon als een vreemde eend in de bijt, groeide uit tot een van de meest invloedrijke instrumenten in house, techno en talloze andere genres. Met zijn knallende kicks, schelle hi-hats en herkenbare claps legde de 909 mee de basis voor de dansvloeren zoals we die vandaag kennen. Op 909 Day staat dat erfgoed centraal: artiesten, labels en fans eren niet alleen een machine, maar een geluid dat generaties producers heeft geïnspireerd en nog steeds actueel klinkt.
De geschiedenis van de Roland TR-909
De Roland TR-909 verscheen in 1983 en werd aanvankelijk gezien als een vreemd buitenbeentje. Muzikanten wilden toen vooral realistische drums, maar de 909 klonk kunstmatig, droog en hard. Het was een hybride analoge/digitale drumcomputer, gemaakt door Tadao Kikumoto en zijn team: crash, ride en hi-hats waren digitale samples, de rest analoog. Het was bovendien de eerste Roland drumcomputer met MIDI-ondersteuning, waarmee de 909 snel een centrale rol kreeg in kleine studio’s en clubmuziek
Op het moment zelf flopte de 909. Er werden er slechts 10.000 gebouwd! Rond 1985 werd de 909 zo slecht verkocht, dat hij soms voor amper 50 dollar wegging in tweedehandswinkels. Die goedkope drumcomputer werd het geheime wapen van jonge producers in Chicago en Detroit en legde zo het fundament voor house en techno. Tegenwoordig betaal je voor een originele 909 afhankelijk van de staat tussen de €4.600 en €6.500.
Iconische tracks: Storm en meer
Hoe rauw en minimalistisch een 909-productie kan zijn bewijst techno-klassieker “Storm” van In Sync (Lee Purkis, 1992). Purkis gebruikte slechts vier Roland-instrumenten – 2 SH-101’s, een TR-808 en een TR-909 – gesynct zonder hardware sequencer. Zelfs tapenoise belandde op de vinyl, wat de track een sfeer gaf die nog altijd uniek klinkt.
Maar de 909 speelde ook een centrale rol in mainstream house en techno. “Pump Up the Jam” van Technotronic is misschien wel hét bewijs van hoe de sound van de 909 deuren opende voor elektronische muziek in de pop charts. De track werd bijna volledig gebouwd rond de kenmerkende swing en sequencer van de TR-909. Door het strakke, punchy 909-ritme straalt het nummer nog steeds pure energie uit op de dansvloer – “Pump Up the Jam” toonde dat elektronische beats even radio-friendly als club-ready konden zijn.
Een andere mijlpaal is “The Man With the Red Face” van Laurent Garnier. In deze klassieker stuwt de diepe, swingende groove van de TR-909 het nummer voort, gecombineerd met live sax en hypnotisch arrangement. Garnier gebruikte de 909 volop om een organisch en dynamisch techno-hart te geven aan het nummer, waardoor het tot de meest geliefde tracks in het techno- en house-circuit ging behoren.
Dat de TR-909 zijn stempel heeft gedrukt op heel wat releases uit de jaren 90 een 00's valt onmogelijk te ontkennen, maar de tijdloosheid van het instrument is wat het zo bijzonder maakt. De dag van vandaag worden er nog steeds bakken tracks gereleaset die samples van de 909 gebruiken.
Om het even met een hyper-mainstream monsterhit te schetsen hoeven we niet verder te zoeken dan "Losing It" van FISHER. Het is dé track die de moderne tech house op de kaart heeft gezet en ervoor heeft gezorgd dat het genre onmogelijk weg te denken werd uit het elektronische muziek-landschap.
De track is simpel: dikke kick, groovy baslijn, een sexy vocal sample, de iconische blazers die de drop inzetten, en natuurlijk de TR-909 die alle hihats domineert en aangeeft "dit is een dansplaat".
De keerzijde van dominantie
Toch kun je je afvragen of het niet wat jammer is dat de klassieke house- en techno-sound zó sterk gedomineerd wordt door de TR-909. Juist omdat de klank zo iconisch en herkenbaar is, sluipt er soms een zekere voorspelbaarheid in producties. Waar de vroege pioniers de 909 gebruikten uit noodzaak en creativiteit, gebruiken hedendaagse producers hem vaak omdat hij de ‘juiste’ sound garandeert. Je zou kunnen zeggen dat dat innovatie beperkt, maar uiteindelijk is herkenbaarheid nu eenmaal een cruciale pilaar van muziek.
Langs de andere kant is de kans klein dat er nog een synth of drumcomputer zal uitkomen die op dezelfde wijze de sound van een genre bepaalt. De TR-909 was de perfecte combinatie van vernieuwing en toegankelijkheid in een tijdperk dat gretig op zoek was naar exact dat. Dus misschien kan je wel stellen dat het zijn tijdloosheid en intrinsieke verbinding met sommige genres simpelweg verdiend heeft.
Invloed op de muziekwereld
De impact van de TR-909 is onmiskenbaar. Die punchy kickdrum en felle hi-hats zijn van dance tot pop niet weg te denken. House, techno, acid, EDM: elk genre heeft zijn favoriete 909-klank. Door de sequencer, swing-optie en MIDI was de 909 het centrum van creativiteit, van de vroegste house tot Berlijnse kelder-raves.
Kortom: de TR-909 is meer dan een drumcomputer – het is een tijdmachine naar de dansvloer van de jaren 90 en 00’s, een monument van elektronische muziek. Van “Pump Up the Jam” tot “The Man With the Red Face”: zonder de 909 was het partygevoel van house en techno nooit hetzelfde geweest.
Kopfoto: © Appleblim
