Untrue heeft na achttien jaar nog niets van zijn glans verloren

Onlangs mocht een van de meest beminde albums uit de elektronische muziek 18 kaarsjes uitblazen. Met het bereiken van meerderjarigheid mag Untrue van de hand van de Britse producent Burial zich terecht omschrijven als een absolute klassieker. Voor wie nog niet bekend zou zijn met dit meesterwerk of voor liefhebbers die graag nog eens herinnerd willen worden aan de redenen waarom juist dit album zo geprezen wordt, volgt hier een kleine duik in de bewonderingswaardigheden.

Net als een ajuin die vele lagen kent valt hetzelfde te zeggen over Untrue. Of het nu gaat om het productieproces, de samenstelling van de nummers, of het vermogen om bij de luisteraar een staat van beroering te doen opwellen, elke passage bevat wel een opmerkelijk element. Maar alvorens de bijzonderheid in zijn algemeenheid te vatten moet eerst naar de vorm van de nummers gekeken worden. 

Als artiest ontleent Burial veel elementen die typisch zijn voor het dub genre. Doorheen zijn albums weet hij dit op zijn eigen manier uit te spelen. De percussie vertoont veel gelijkenis met dub. Hij gaf later in een interview aan dat hij de structuur hiervan probeerde grofweg gelijk te laten lopen met de grilligheid van een vissengraat. Maar het is vooral aan het geluid waar deze invloed sterk aanwezig is. Veel van nummers van Untrue hebben namelijk een sterke en lage baslijn gecombineerd met lage tonen en geluidseffecten. Die zijn zo gearrangeerd dat geen ervan overheersend is over de ander. Dit zorgt ervoor dat de nummers gepaard komen met een somber en ingetogen gevoel.

In de vorige alinea werd een schets gegeven die, zonder in simplisme te willen vallen, het basisconcept van een Burial track genoemd kan worden. De leemte die er op de nummers van Untrue nog rest wordt ingenomen door talrijke samples. De oorsprong hiervan zijn zo onverwacht en uiteenlopend dat ze het onderwerp werden van speurders die hun bevindingen hebben gebundeld op diverse daartoe gewijde Redditpagina’s en andere internetfora. De samples zijn soms bijna niet thuis te brengen, zoals op het titelnummer Untrue. Daar worden we begroet door een stem die helemaal vervormd klinkt, maar in werkelijkheid Beyoncé is die de eerste woorden van haar Resentement brengt. Hetzelfde geldt voor Untrue’s tweede nummer, Archangel. Waar alle lyrics afkomstig zijn van R&B-zanger Ray J en diens One Wish.  Nog een opmerkelijke sample op dit nummer is de melodie die in eerste minuut opdoemt. Deze is gehaald bij de videogame Metal Gear Solid, waar het de openingsscène van het spel versierde.  Een laatste voorbeeld om de vindingrijkheid van Untrue te onderstrepen. Op het nummer Shell of Light is weer een sample te vinden uit bovengenoemd spel. Alleen dit keer heeft het geen muzikale basis. Doorheen dit nummer zijn achtergrondgeluiden te horen die doen denken aan het rinkelen van een bel. Echter zijn dit geluidseffecten die binnen de game optreden wanneer kogelhulzen op de grond vallen. Om maar een indruk te geven van het gedetailleerde niveau waarmee deze samples zijn geselecteerd.

Een laatste punt is de emotie waarmee het album doorwrongen is. Anders dan bij andere muziekstukken heeft Untrue iets wat het best beschreven kan worden als een introvert karakter. Het is het soort muziek dat, wanneer je die eenmaal hoort, je aandacht grijpt, doet stilstaan en uitnodigt tot contemplatie. Untrue is het soort album dat je opzet om terug te denken aan stille maar hechte herinneringen. Het is in een snelle en lawaaierige wereld een piece unique dat alle lof verdient die het al heeft gekregen en nog zo veel meer. Untrue pretendeert niets te zijn, het is gewoon.