Tomorrowland's boodschap van ‘unity’ botst met de realiteit

Op Dour mocht de Palestijnse artiest Saint Levant optreden en het podium met Palestijnse vlaggen inkleden. Dekmantel sprak zich gisteren op Instagram openlijk uit tegen de genocide en riep op tot een einde aan het geweld. 

Op Tomorrowland zien we het net wat anders: op 21 juli meldden verschillende kranten, waaronder De Morgen, dat twee Israëlische soldaten waren opgepakt omdat ze verdacht worden van oorlogsmisdaden. Verder zien we dat Israëlische vlaggen met trots over het terrein paraderen, staat het Israëlische duo Vini Vici op de mainstage en mag de Israëlische dj Skazi opnieuw optreden - nadat hij vorig jaar tijdens zijn set op Tomorrowland in het Hebreeuws steun betuigde aan het IDF, wat overduidelijk een politiek statement is.

In De Morgen lezen we dat de dj achteraf in een interview toegaf bewust Hebreeuws te hebben gesproken om het verbod op politieke boodschappen te omzeilen. Tegelijkertijd stelt Tomorrowland dat dergelijke uitingen niet zijn toegestaan. Niet alleen strijdersvlaggen, maar ook politieke boodschappen zijn verboden op Tomorrowland.

We waren bezig met een uitgebreider artikel over deze kwestie, maar na de gebeurtenissen van gisteren werd al snel duidelijk dat Tomorrowland niet van plan is dj Skazi van de lineup te verwijderen. Daarom voelen we ons genoodzaakt om onze boodschap sneller en krachtiger naar buiten te brengen. 

Wij steunen 11.11.11 en roepen Tomorrowland op om hun verantwoordelijkheid te nemen en deze artiest alsnog te schrappen. Festivals horen geen plek te zijn voor verdeeldheid of de verheerlijking van militaire macht in tijden van humanitair lijden.

Skazi op Tomorrowland: waar ligt de morele grens?

Laten we even teruggaan naar vorig jaar, toen dj Skazi in het Hebreeuws zijn steun betuigde aan het IDF - een directe overtreding van de huisregels van Tomorrowland toch? op 2 november 2023 verscheen er al een reel met propaganda op de artiest zijn Instagram waarin Palestijnen “honden” worden genoemd en gezegd wordt dat Israël “zal dansen op de ruïnes van Gaza.” Toch leek Tomorrowland hier niet van te schrikken, en trad hij in 2024 opnieuw op. Op andere posts uit 2023 is de DJ te zien met een legervoertuig en vlag, en speelt hij dj-sets voor IDF-soldaten die vechten in Gaza.

Je zou denken dat Tomorrowland research doet naar de artiesten die ze boeken, wellicht hebben ze dit 'over het hoofd gezien'. Inmiddels weten we allemaal dat de situatie in Gaza erbarmelijk is, en we willen duidelijk zijn: we spreken over een genocide. Toch lijkt Tomorrowland, ondanks de DJ zijn eerdere optreden en politieke uitingen op zijn sociale media, geen standpunt in te nemen en mag hij opnieuw optreden op het festival.

In een artikel van De Standaard wordt een verklaring van Tomorrowland vermeld: "Skazi heeft op geen enkel moment onze richtlijnen of festivalregels overtreden. De verdeeldheid die vandaag voelbaar is, leeft vooral buiten het festivalterrein.” Volgens de organisatie zal de DJ op het podium enkel de vlag van Tomorrowland tonen? Geloven wie geloven wil. Ook bij de VRT kwam er een artikel online: "Israëlische dj Skazi blijft welkom op Tomorrowland, na oproep om optreden te schrappen wegens "steun aan genocide"

Oei - zeiden we niet net dat hij wél politieke boodschappen verspreidde tijdens zijn set in 2024? In De Morgen lezen we dat het festival zich niet bewust was van wat er vorig jaar tijdens de set gebeurde. “Tomorrowland staat ver weg van elke vorm van politieke propaganda,” aldus woordvoerder Debby Wilmsen.

Ook op de sociale media van het festival blijft het enkel bij holle captions zoals "unite", "love", en "dance", terwijl beelden van Israëlische vlaggen zorgvuldig worden vermeden. 

Je zou verwachten dat Tomorrowland na deze DJ zijn set in 2024, en gezien de steeds schrijnender situatie in Gaza, verantwoordelijkheid zou nemen en de controverse zou erkennen door geen Israëlische acts meer te boeken. Hoewel Tomorrowland zegt de situatie zelf te onderzoeken, lijken ze de beelden op deze DJ zijn socials niet te zien. Een festival zoals Tomorrowland met al diens middelen?

In een artikel van VRT kwam volgende verklaring "We blijven veel respect hebben voor Skazi's muzikale reis en hopen zijn muziek in de toekomst weer te horen klinken op een van onze podia." Solidariteitskoepel 11.11.11 vroeg om het optreden te schrappen, maar de festivalorganisatie kwam nog tot de conclusie dat hij weinig verkeerd had gezegd. 

We verwachten niet dat Tomorrowland een politiek standpunt inneemt, maar wél dat het vanuit een humanitair perspectief kritisch nadenkt over wie er geboekt wordt. Dit is niet oké en gaat lijnrecht in tegen waar Tomorrowland zegt voor te staan: "unity". 

Geen politiek op een festival?

Voor iedereen die beweert dat uitgaan, muziek en festivals niets met politiek te maken hebben: blijf alsjeblieft thuis, pak een dekentje en kijk vanuit je raam toe. Want daarmee vergeet je compleet de geschiedenis en betekenis van waarvoor muziek staat.

Muziek en festivals zijn niet alleen plekken van feest en samenkomst, ze zijn ook een spiegel van onze samenleving en een krachtige stem in politieke discussies. Of het nu gaat om solidariteit, activisme of het uitdrukken van identiteit — muziek en festivals spelen een essentiële rol in het maatschappelijke debat. Ze kunnen mensen verbinden, maar ook verdeeldheid blootleggen. Daarom is het cruciaal dat zowel organisatoren als bezoekers zich bewust zijn van de politieke impact van festivals en de muziek die ze kiezen.

Muziek en politiek in de geschiedenis

Als je denkt dat muziek en politiek los van elkaar staan, dan zijn hier een paar voorbeelden die duidelijk maken dat muziek juist een krachtig middel is om politiek bewustzijn te vergroten, mensen te verbinden en verandering in gang te zetten: 

• Bob Dylan en de protestliederen in de jaren ’60
  Dylan’s nummers zoals Blowin’ in the Wind en The Times They Are A-Changin’ werden anthem voor de burgerrechtenbeweging en de anti-oorlogsprotesten in de VS.
• Woodstock Festival (1969)
  Dit legendarische festival werd symbool van vrede, liefde en verzet tegen de Vietnamoorlog, en was een krachtige uiting van de tegencultuur van die tijd.
• Punkbeweging in de jaren ’70
  Bands als The Clash en Sex Pistols gebruikten rauwe muziek om kritiek te uiten op politieke corruptie, sociale ongelijkheid en gevestigde normen.
• Live Aid (1985)
  Een wereldwijd benefietconcert georganiseerd om hongersnood in Ethiopië aan te kaarten en fondsen te werven, met grote artiesten als Queen, U2 en David Bowie.
• N.W.A. en de strijd tegen politiegeweld in de jaren ’80 en ’90
  Met nummers als F** tha Police* brachten ze aandacht voor racisme en politiegeweld in de VS.
• Rage Against the Machine
  Een band die expliciet politieke teksten brengt, gericht op kapitalisme, oorlog en sociale ongelijkheid.
• Benefitconcerten voor sociale en politieke doelen vandaag
  Zoals Black Lives Matter-steun, klimaatmarsen en protesten tegen onderdrukking, waarbij muziek een stem geeft aan bewegingen wereldwijd.

Tomorrowland, doe beter. Leef niet in een glazen bokaal, want geen enkel excuus - hoe goed je het ook wilt verpakken - kan dit nog rechtvaardigen. Jullie houding is een klap in het gezicht van de volledige festivalwereld die wél probeert een verenigd front te vormen tegen genocide. Zelfs festivals die gefinancierd worden door KKR nemen afstand van dat beleid en zoeken naar manieren om zich solidair te tonen. En wat doen jullie? Jullie zwijgen, faciliteren, en normaliseren.

Jullie zullen niet herinnerd worden als het festival dat snel kon schakelen en een podium kon heropbouwen - maar als het festival dat met open armen artiesten verwelkomde die actief steun uitspreken aan een bezettende macht. Een festival dat, in plaats van te verbinden, wegkeek. 

Disclaimer: dit artikel betreft een opiniestuk en geeft de persoonlijke mening van de auteurs weer.

Update 29/07: dit artikel is aangepast om extra bronvermeldingen toe te voegen en de context te verduidelijken.